Sinds ik Das Kapital heb gelezen van Karl Marx is mijn blik op de wereld drastisch veranderd. Overal zie ik de punten die Marx noemt terug. Eerder dacht ik altijd dat er geen alternatief was voor het uitzichtloze kapitalisme, maar ik besefte me dat er zeker oplossingen zijn. Voordat ik zijn analyse begreep dacht ik dat het kapitalisme nou eenmaal zo is, nu denk ik daar heel anders over. Zo vertelt Nilab Ahmadi van Bij1 “Wanneer word je in het dagelijks leven geprikkeld om verder dan het oppervlakte te kijken? In mijn rapporten van de basisschool stond altijd dat ik minder moest dromen. Later besefte ik, dat is wat het kapitalisme doet. Het laat je stoppen met fantaseren over wat er kan zijn”
Het kapitalisme zit vastgeroest in ons hoofd, niemand kan zich nog een ander alternatief dan het kapitalisme voorstellen. Zo zeggen ook veel mensen dat andere alternatieven niet werken, opnieuw omdat dat idee van winst maken het enige belangrijke is en wat nou als dat verloren zou gaan?! Terwijl onze planeet uit veel meer dingen bestaat dan alleen maar winst in geld uitdrukking. We zouden ook juist winst kunnen zoeken in liefde, geluk of intellect.
Om mijn blik op het kapitalisme over te dragen, zal ik jullie een korte samenvatting geven van Das Kapital geschreven door Karl Marx. Hij leefde van 1818 tot 1883, in zijn leven heeft hij veel geschreven. Hij schreef het boek als analyse van de Industriële revolutie, waarin de eerste vorm van het kapitalisme ontstond. In de eerste delen van Das Kapital geeft hij een omschrijving van het systeem, in latere delen zijn kritiek. De algemene definitie van het kapitalisme: een economisch systeem dat gebaseerd is op het investeren van geld, waar daarna winst van gemaakt kan worden.
Fetisjism
Marx vertelt ons dat kapitaal en arbeid abstracte categorieën zijn, geldwaarde heeft geen fysieke eigenschap. Het is een mentale bovenzinnelijke eigenschap, die we zelf er aan toekennen. We laten ons leven leiden door een abstracte waarde. De mens maakt geld en laat zich daarna er door leiden. Dit is wat Marx fetisjisme noemt, we knielen voor het idee van geld. We verlangen naar producten, waar we van denken dat het ons leven beter maakt. Neem bijvoorbeeld een Nike schoen, we plaatsen de schoen boven ons en doen alles ervoor om ze te krijgen. We zijn als consument vervreemd, we verlangen en zien de pracht in een stukje leer waar Nike opstaat, maar we vergeten bij dat verlangen het arbeidsproces dat er aan vooraf is gegaan, zo hebben onderbetaalde arbeiders in Azië de schoen gemaakt. We leven in een dubbele wereld waarin we spullen verheerlijken en vervreemd zijn van die producten.
Het ‘werkende’ systeem
Alleen grote bedrijven bezitten productiemiddelen, daarom is een arbeider genoodzaakt om zijn arbeid te verkopen aan de fabriek eigenaar, want hij heeft geen andere keus. Er is markt dwang en eventueel een vrije markt. Arbeid creëert toename van het kapitaal (winst), dat kapitaal kan daarna geïnvesteerd worden in aandelen, en daar wordt nog meer winst uit gehaald. De arbeidsintensiteit, hoe hard de arbeider werkt bepaald het kapitaal van de fabriekseigenaar. De arbeider verschaft de fabriekseigenaar het kapitaal, want door de arbeid van de arbeider, maakt de fabriekseigenaar winst.
De never ending cycle
De kapitalistische economische groei verloopt in een op en neergaande beweging; een golf. Die golf gaat vaak gepaard met crises. Volgens Marx duurt zo een cyclus tien jaar. Het begint met dat er arbeid nodig is om producten te maken, van de producten wordt winst gemaakt. De fabriekseigenaar kan daarna die winst gaan investeren in de beurs bijvoorbeeld, wat vaak leidt tot nog meer winst. Er is dan minder arbeid nodig om die winst te vergaren. Dus ook minder werknemers. De fabriekseigenaren zullen hun lonen moeten verhogen om het werk aantrekkelijk te maken voor de arbeiders. Zodat ze winst van de producten kunnen maken. Door de loonstijgingen, daalt de winst van de fabriekseigenaar en gaan bedrijven minder investeren. Dat leidt daarna tot een neergaande beweging, en daarna begint dit proces weer opnieuw.
Als je om je heen kijkt in de stad dan kan je zien dat er er veel posters hangen met bijvoorbeeld: Kom als bezorger bij de Jumbo werken en krijg een bonus van vijfhonderd euro. Bedrijven willen de arbeid aantrekkelijk maken, en concurreren met andere bedrijven. We zitten nu in een crisis ofwel een neergaande beweging in de golf. Hierna begint het hele proces weer opnieuw, alleen is het kapitalisme nog wel houdbaar?
Marx was een van de eerste personen in zijn tijd die zag dat het kapitalisme drastische gevolgen voor de planeet zou hebben. Eerst was hij positief over de nieuwe technieken in de fabrieken, want dat betekende dat de arbeider minder hard hoefde te werken, daarna bedacht hij zich dat die nieuwe technieken nog vervuilender zouden zijn voor de planeet.
In de tijd dat Marx leefde was er alleen een arbeidersklasse en de fabriekseigenaren die bij de elite behoorde. Tegenwoordig behoren veel mensen tot de middenklassen. Stiekem zijn het toch allemaal arbeiders van de grote bazen, want er is altijd een baas boven een andere baas. Zo noemt Marx managers “veredelde arbeiders”.
De verschillende klassen hebben ook invloed op de sociale omgang van mensen, mensen kijken neer op arme mensen of daklozen en denken vaak dat het je eigen schuld is als je arm bent en dat het kapitalisme juist kansen biedt om rijk te worden. Maar Marx laat ons zien dat arme mensen juist arm worden gehouden door het systeem, ze worden uitgebuit, omdat ze heel hard moeten werken voor een hongerloon. Omdat ze aan het begin van hun leven weinig kansen hebben gekregen en die daardoor later in hun leven ook geen kansen hebben. Het is belangrijk dat de politiek goed voor de arme mensen zorgt en ervoor zorgt dat armere meer kansen aangeboden krijgen. Met het neo-liberale beleid dat we nu hebben, zie ik een grijze toekomst voor me. We moeten hoop blijven houden, alle kleine verbeteringen zijn al een stap naar een betere toekomst, waarin er minder klassenongelijkheid is. We leven in het kapitalistische systeem, maar voordat we het kapitalisme kunnen verwoesten, moeten we het ondergrondse idee goed begrijpen.
Reactie plaatsen
Reacties